Tortikollis – Eğri Boyun

Bebek doğdugu andan itibaren normalde başını her iki tarafa döndürebilir. Boynun her iki yanında bulunan sternokleidomastoid kası, sternumdan (iman tahtası) başlayıp, kulakların arkasında kafatasına yapışır. Bu kasın görevi başın yana doğru eğilmesi ve karşı tarafa döndürülmesi olduğu için, bir yöndeki kısalığı, başın sürekli o yöne eğik ve karşı yöne çevrili olmasına yol açar.Bu kasın herhangi bir nedenle zarar görmesi halinde bu kasta kısalma ve sertlik oluşur.

En sık sebepler nelerdir?
Doğumsal problemler, travma ve infeksiyonlar sayılabilir. Ayrıca şaşılık ve kafaiçi sorunlar da tortikolise yol açabilir.
Tortikolisde muayenede baş tutulum olan tarafa eğilme gösterirken yüz de karşı tarafa bakacak şekilde dönmüş durumdadır.

Konjenital musküler tortikolisde tedavi nasıldır?
Tanı konur konmaz pasif germe egzersizlerine başlanır. Bebek sırtüstü sert bir zemin üzerine yatırılır. Egzersizin ilk aşamasında normal tarafın kulağı o taraf omuzuna yaklaşacak-değecek şekilde boyun lateral fleksiyona zorlanır. İkinci aşamada çene gergin (kontrakte) taraftaki omuza yaklaşacak biçimde, baş düşey ekseni etrafında döndürülür. Üçüncü aşamada ise baş geride (ekstansiyondada) tutulurken, boyna lateral fleksiyon ve rotasyon zorlamaları birlikte uygulanır.

Her hareketin sonunda beşe kadar sayılarak kas gergin durumda tutulur ve her hareket en az yirmişer kez tekrarlanır. Bu seans günde 4-6 kez tekrarlanır. Bu sırada gövde ve özellikle de kontrakte taraf omuzu diğer el vasıtasıyla sabit tutulur. Egzersizler nazik olarak yapılmalıdır, aksi takdirde kasta kısmi yırtılma olabilir. Egzersizler tercihen çocuk uyurken, ya da doymuş durumdayken yapılmalı, çocuk bıktırılmamalıdır.

Bunların haricinde günlük yaşamda da kullanılması gereken bazı doğru pozisyonlama ve uygulamalar vardır. Mesela bebeğin uyurken sırtüstü pozisyonda başı dönük vaziyette yatması önlenir; yastık vb. materyallerle doğru pozisyon sağlanır. Uyanıkken ise sesli uyaranlara yönelerek boynunu aktif olarak çevirmesi sağlanır. Bebek kontrakte taraftan emzirilir ve oyuncakları bu taraftan uzatılır; sesli uyaranların (radyo, TV vb.) bu tarafta olmasına özen gösterilir.

Altı aylıktan ufak çocuklarda eğer etkili bir pasif germe egzersiz programı uygulanacak olursa tedaviye yanıt yüz güldürücüdür (%76-97). Egzersiz programı düzelme görülene kadar sürdürülmelidir.

1 yaşından ufak olmasına karşın yüz asimetrisi bulunan veya boyun rotasyon hareketinde ileri kısıtlanması olan olgularda pasif germe egzersizlerinden sonuç alınması düşük bir olasılıktır. SKM kasında diffuz yayılım gösteren olgular da fizik tedaviye dirençlidirler. Bu olgularda cerrahi girişim uygulanır.